„Bo jak za dużo łykasz, jak za dużo się nawciągasz to powoli nieświadomie swoje życie do grobu ściągasz”

Diagnoza uzależnienia

Wg obowiązującej w Polsce Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Zaburzeń (ICD-10) wyróżnia się sześć kryteriów diagnostycznych uzależnienia. Aby rozpoznać uzależnienie u danej osoby (postawić diagnozę) konieczne jest stwierdzenie, że minimum trzy spośród tych kryteriów zostały spełnione w okresie jednego miesiąca w ciągu ostatniego roku od badania.

Sześć kryteriów diagnostycznych uzależnienia to:

1. Trudna do opanowania potrzeba zażywania lub kontaktu z przedmiotem uzależnienia – tzw. głód.

2. Upośledzenie kontroli nad ilością, czasem lub intensywnością zażywania – tzw. utrata kontroli (osoba nie zawsze potrafi zapanować nad ilością, czasem lub okolicznościami zachowań nałogowych).

3. Zmiana tolerancji (zapotrzebowania) na daną substancję lub aktywność.

4. Objawy odstawienia – tzw. zespół abstynencyjny (jest to grupa objawów pojawiająca się u osoby uzależnionej po „odstawieniu” czy gwałtownym zmniejszeniu ilości zażywanej substancji lub po zaprzestaniu czy znacznym ograniczeniu nałogowego zachowania).

5. Kontynuowanie zażywania substancji lub danej czynności mimo świadomości szkód, jakie ona przynosi.

6. Zaniedbywanie innych źródeł gratyfikacji, np. zainteresowań, pracy, kontaktów towarzyskich, zobojętnienie.

Leczenie osób uzależnionych

Leczenie osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych przebiega w trzech etapach:

1. Detoksykacja – odtrucie organizmu, trwa kilka tygodni (zazwyczaj 2 – 4). Celem jest poprawa fizycznego i psychicznego stanu zdrowia – zlikwidowanie objawów zespołu abstynencyjnego, które zwykle są bardzo dokuczliwe i powodują dyskomfort. Jest to leczenie farmakologiczne, które może odbywać się w warunkach szpitalnych, na specjalistycznych oddziałach bądź też w warunkach ambulatoryjnych. Prowadzi to do odizolowania osoby chorej od środowiska oraz od dostępu do narkotyku.

2. Drugi etap leczenia odbywa się w warunkach stacjonarnych. Prowadzone jest w ośrodkach rehabilitacyjnych, placówkach profilaktyczno-leczniczych, na oddziałach szpitalnych i opiera się na programach długoterminowych (około 2 lata) bądź krótkoterminowych (kilka miesięcy). Terapia zmierza do: wskazania źródeł problemu, ustalenia cech osobowości chorego, poznania i zrozumienia mechanizmu uzależnienia oraz określenia motywów zażywania narkotyków. Celem leczenia jest zarówno utrzymanie abstynencji, jak i poprawa stanu psychicznego i fizycznego osoby uzależnionej, usprawnienie jej funkcjonowania. Pomaga w tym psychoterapia – w szczególności grupowa.

3. Readaptacja społeczna – odbywa się w warunkach otwartych. Celem jest powrót jednostki do normalnych warunków społecznych. Ponowne przystosowanie się do życia możliwe jest dzięki poprawie błędów wychowawczych, wykonywaniu pracy fizycznej, kontynuowaniu nauki czy też konstruktywnemu wypełnieniu czasu wolnego (Juczyński, 2002, 2003: 112- 113).